Kupujemy nową rzecz i niestety okazuje się, że jest ona uszkodzona. Co wtedy? Jakie mamy prawa i jak z nich skorzystać? Co do zasady prawo dostarcza nam dwie drogi do dochodzenia naszych praw: rękojmię i gwarancję. W tym artykule zostanie poruszona ta ustawowa, czyli rękojmię.
Czym jest rękojmia?
Jest to odpowiedzialność sprzedawcy, najczęściej ustawowa, ale bywa także obligatoryjna, względem kupującego za wady fizyczne oraz prawne rzeczy sprzedanej. Stosowana jest zazwyczaj przy umowach sprzedaży, jednakże spotykana również przy innych stosunkach prawnych. W polskim prawie zakotwiczona została w art. 556 kodeksu cywilnego i następnych.
Kiedy można skorzystać z rękojmi?
Najczęściej skorzystamy z niej, gdy dany produkt ma wadę fizyczną. Co to oznacza w praktyce? Dany przedmiot nie ma właściwości, które powinien mieć, np. nieprzemakalne buty przemakają czy kubek termiczny, który nie trzyma temperatury. Nasz zakup jest niekompletny, np. w oprogramowaniu komputerowym brakuje jakiejś istotnej jego części. Także gdy sprzedawca wprowadzi nas w błąd, mówiąc np. że ten telefon jest wodoodporny, a w rzeczywistości tak nie jest.
Rzadziej skorzystamy z rękojmi w wypadku wady prawnej. Katalog ten jest dosyć ograniczony, w zasadzie mamy tu do czynienia z 3 głównymi przypadkami.
- Rzecz jest własnością osoby trzeciej – pochodzi z kradzieży.
- Rzecz jest obciążona prawem osoby trzeciej (zastaw, hipoteka).
- Na sprzedawaną rzecz nałożono ograniczenie w zakresie korzystania z niej lub rozporządzania nią wynikające z decyzji lub orzeczenia właściwego organu. Chodzi tu o przypadki np. zabezpieczenia rzeczy jako dowód w sprawie.
Czy zawsze?
Rękojmia nie będzie miała zastosowania, kiedy sprzedawca poinformuje nas o istnieniu wad, a my zaopatrzeni w tę wiedzę i tak dokonamy zakupu. Gdybyśmy potem chcieli skorzystać z rękojmi na te wady, o których wiedzieliśmy, nie będzie to możliwe. Jednakże w stosunku do wad, o których nie zostaliśmy poinformowani, rękojmia dalej będzie obowiązywała.
Chcemy skorzystać z rękojmi – jakie mamy prawa?
Jest to dość krótki, lecz treściwy katalog. Możemy żądać wymiany towaru na nowy, jego naprawy, obniżenia ceny i zwrotu nadpłaconych pieniędzy. Ponadto możemy odstąpić od umowy, lecz tylko z powodu istotnych wad rzeczy. Istotność analizowana jest zawsze ad casum, aczkolwiek pod uwagę brane są dwie podstawowe przesłanki wady: jej znaczenie dla przeznaczenia danego przedmiotu (np. monitor nie wyświetla kolorów) oraz celu (np. zamówiony garnitur na ważną uroczystość dotarł uszkodzony tuż przed nią), z których myślą nabyliśmy dany towar.
Ile mamy czasu, żeby skorzystać z rękojmi?
Ustawa mówi wyraźnie: 2 lata dla rzeczy i 5 lat dla nieruchomości od wydania nam ich. Aczkolwiek od dnia zauważenia wady mamy rok, aby wnieść reklamację z rękojmi. Po tym czasie nasze prawa ulegają przedawnieniu (nie wcześniej jednak niż terminy podane w pierwszym zdaniu akapitu). Żeby to nieco objaśnić, posłużę się przykładem. Spostrzegliśmy wadę w zakupiony przez nas telefonie 22 miesiące po jego zakupie. Oznacza to, że nasze prawo do skorzystania z rękojmi przedłuża się o kolejne 12 miesięcy. Co daje rezultat w postaci możliwości skorzystania z rękojmi nawet do 34 miesięcy po zakupie.
Koszty
Zarówno koszty transportu, jak i naprawy w całości pokrywa sprzedawca. Jeśli ze względów np. montażu danej rzeczy (jak pieca) nie jest możliwe, aby zostało dostarczone do sprzedawcy, musimy udostępnić ją sprzedającemu w miejscu, w którym się znajduje.
Podsumowanie
Sprzedawcy mogą próbować wymigać się od prawnie ciążących na nich obowiązkach. Dlatego warto znać i pamiętać o naszych prawach i wiedzieć, jak z nich korzystać, by nie dać się oszukać!
Komentarze