Prawo cywilne to gałąź prawa, która reguluje wiele kwestii, w tym problematykę prawa własności. Jednym z niecodziennych artykułów w polskim kodeksie cywilnym są przepisy dotyczące własności roju pszczół.  Wielu z was zastanawia się zapewne: Dlaczego ustawodawca uregulował tak niecodzienne zjawisko w sposób odrębny, a także jaką treść niosą przepisy jego dotyczące. O tym w poniższym artykule. Zapraszam.

Odpowiedź na pytanie dotyczące odrębnej regulacji nie jest łatwa. Co do zasady doktryna w tej sprawie jest podzielona, choć u większości przedstawicieli zaobserwować można afiliację jednym poglądem. Pszczoły klasyfikowane są jako zwierzęta lotne, mogące oddalić się na znaczą odległość. Ich ewentualne odszukiwanie niejednokrotnie wiąże się z wejściem na cudzy grunt, a to zdarzenie może rodzić szereg roszczeń po stronie właściciela gruntu. Aby nie mnożyć problemów, właścicielom pszczół ustawodawca zdecydował się na odrębną regulację tego zagadnienia, które wciąż pozostaje niezwykle żywotne. Warto zaznaczyć także, że posiadanie pszczół z przyczyn ekonomicznych jest niezwykle zyskowne toteż ustawodawca, mając na względzie i ten czynnik poparł odrębną regulację.

Podstawa prawna

O roju pszczół traktuje art. 182 KC który stwierdza:

„ § 1. Rój pszczół staje się niczyim, jeżeli właściciel nie odszukał go przed upływem trzech dni od dnia wyrojenia. Właścicielowi wolno w pościgu za rojem wejść na cudzy grunt, powinien jednak naprawić wynikłą stąd szkodę.

§ 2. Jeżeli rój osiadł w cudzym ulu niezajętym, właściciel może domagać się wydania roju za zwrotem kosztów.

§ 3. Jeżeli rój osiadł w cudzym ulu zajętym, staje się on własnością tego, czyją własnością był rój, który się w ulu znajdował. Dotychczasowemu właścicielowi nie przysługuje w tym wypadku roszczenie z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia.”

Jak widać, regulacja jest zwięzła i niezwykle kompleksowa. Niesie one ze sobą wiele informacji, które zupełnie wyczerpują problematykę.

Czym jest rój pszczół?

Rój pszczół jest rzeczą złożoną. Poszczególna pszczoła jest jedynie częścią składową rzeczy. W skrócie kilkaset pszczół tworzy rój.

Termin trzech dni

Cenzus taki wprowadzony został, gdyż te zwierzęta jako lotne mogą przemieścić się na znaczną odległość. Sposób obliczenia takowego terminu znajdziecie w jednym z poprzednich artykułów. Po upływie tych 3 dni rój pszczół staje się niczyj i osoba, która go zagarnie, może uważać go za swój.

Wyrojenie

Co to właściwie znaczy ? Wyjście z ula roju ze starą matką (starą królową) przed wylęgnięciem się młodych matek (nowych królowych) z mateczników. Oznacza to nie mniej nie więcej jak opuszczenie ula przez wszystkie osobniki zdolne do lotu. W trakcie pościgu za rojem jak wynika z §1 można wejść na cudzy grunt i swoje pszczoły zabrać. Jednakże, gdy jakąś rzecz zniszczymy np. ogrodzenie to właściciel gruntu domagać się może zwrotu kosztów.

Cudzy ul

Treść §2 może być trudna do zdekodowania ze względu na podmioty występujące w tej jednostce redakcyjnej. Czym jest cudzy ul niezajęty? Jest to nieużywany ul osoby trzeciej, czyli po prostu pusty ul. Jeżeli właściciel roju pszczół, odnajdzie swoje zwierzęta, może od tej osoby domagać się zwrotu swojego roju. Czy oznacza to sytuację, w której właściciel ula pozostaje z niczym? Nic bardziej mylnego. Na mocy §2 właściciel domagać się może zwrotu kosztów za „wynajem” swojego ula na rzecz innego roju.

Strata pszczół

Paragraf trzeci wspomnianego artykułu budzi sporo kontrowersji. Wielu z was z całą pewnością zastanawia się nad następującym pytaniem: Straciłem pszczoły i nic nie mogę zrobić? Na pierwszy rzut oka tak można powiedzieć. Niemniej jednak należy kwestię tą rozwiązać w sposób kompleksowy. Jeśli rój osiądzie w zajętym ulu, to staje się własnością tego, czyj był ul i pszczoły w nim mieszkające. W sytuacji takiej były już właściciel nie może zarzucić właścicielowi ula i pszczół bezpodstawnego wzbogacenia. Kwestie tą odłóżmy jednak na bok i zastanówmy się nad zupełnie inną rzeczą, czyli przyczyną i konsekwencjami ucieczki pszczół. Wówczas w mgnieniu oka zrozumiemy, dlaczego przyjęto taką regulację. W lwiej części wypadków przyczyną ucieczki pszczół jest niewłaściwe prowadzenie hodowli. Pszczoły są wygłodzone i nie jest im dostarczana właściwa ilość pożywienia. Wówczas pszczoły decydują się na ucieczkę i poszukiwanie pożywienia. Gdy taki głodny rój dostaje się do ula zamieszkałego, pełnego pożywienia, to wówczas dochodzi do unicestwienia roju, który w danym ulu mieszkał i właśnie to, stanowi przesłankę do niepowstania zarzutu bezpodstawnego wzbogacenia i do braku możności ubiegania się o ewentualne odszkodowanie.

Podsumowanie

Jak widać śmieszny na pierwszy rzut oka artykuł, stanowi potężny ładunek informacji i pojęć technicznych. Z punktu widzenia pszczelarzy, jest niezwykle ważny. To właśnie takie przepisy pokazują, jak skomplikowane jest prawo, które musi radzić sobie z niecodziennymi sytuacjami.

Komentarze