Popełnienie wykroczenia immanentnie związane jest z wymierzeniem kary kojarzonej z mandatem lub pouczeniem. O ile postępowanie mandatowe znane jest każdemu kierowcy, o tyle problematyka pouczenia jako środka stosowanego rzadko pozostaje tajemnicą. Czym jest pouczenie i kiedy można je zastosować? Zapraszam.
Istota tego artykułu osadzona jest w art. 36 kodeksu wykroczeń traktującego o możności i niemożności zastosowania wspomnianej kary. Paragraf pierwszy przedmiotowej jednostki redakcyjnej zawiera przesłanki, których spełnienie skutkować będzie orzeczeniem kary nagany za popełnione wykroczenie. Paragraf drugi jest znacznie krótszy i zawiera w swej treści wyłączenie stosowania kary nagany w przypadku popełnienie wykroczenia o charakterze chuligańskim.
Możność stosowania
Aby móc mówić o możności stosowania pouczenia należy najpierw zapoznać się z podstawową regulacją jej dotyczącej. Jest nią wspomniany uprzednio art.36§1, który brzmi: „Naganę można orzec wtedy, gdy ze względu na charakter i okoliczności czynu lub właściwości i warunki osobiste sprawcy należy przypuszczać, że zastosowanie tej kary jest wystarczające do wdrożenia go do poszanowania prawa i zasad współżycia społecznego”. Przepis ten jest niezwykle obszerny i zawiera wiele pojęć o charakterze ocennym. Jego omówienie uczynione zostanie poniżej.
Ze względu na charakter i okoliczności czynu
Zwrot nieostry, niezwykle enigmatyczny. Na charakter i okoliczności czynu składać się będą okoliczności jego popełnienia, czyli czas i miejsce popełnienia wykroczenia, umyślność oraz nieumyślność, a także postawa obwinionego. Czynników tych jest znacznie więcej. Niemniej jednak ze względów celowościowych wskazane zostały wybrane.
Właściwości i warunki osobiste sprawcy
Zwrot nieco prostszy, łatwiejszy do zdekodowania. Przez pojęcie właściwości i warunki rozumieć należy dotyczasową postawę życiową obwinionego, czyli jego uprzednią karalność za wykroczenia lub przestępstwa, środowisko, w jakim on przebywa oraz jego postawę w toku postępowania. Brzmi to naukowo, toteż pozwolę posłużyć się przykładem. Załóżmy, że popełniliśmy wykroczenie drogowe, za które możemy zostać pouczeni. Patrol wydziału ruchu drogowego wobec powyższego zatrzymał nas i w toku realizowanych czynności zdecydował się na nałożenie na nas kary nagany. Decyzja ta spowodowana była naszą postawą. Naszą, czyli jaką?- zapytacie? Przyznaliśmy się do popełnienia wykroczenia. W mojej ocenie jest to koronny argument, który zadziała lepiej niż unikanie odpowiedzialności i kwestionowanie popełnienia ujawnionego wykroczenia. Następnie w sposób wyczerpujący przedstawiliśmy okoliczności jego popełnienia, a prowadzący postępowanie policjant na podstawie te czynniki zdecydował się na wymierzenie kary nagany.
Niemożność
Jak już wspominałem, wymierzenie pouczenia ograniczone jest poprzez art.36§2 KW, który brzmi: Nie można orzec nagany za wykroczenie o charakterze chuligańskim. Czym zatem jest ten twór, który ogranicza zastosowanie łagodniejszej kary? Definicja ustawowa wykroczenia o charakterze chuligańskim znajduję się w art. 47§5, który brzmi: Charakter chuligański mają wykroczenia polegające na umyślnym godzeniu w porządek lub spokój publiczny albo umyślnym niszczeniu, lub uszkadzaniu mienia, jeżeli sprawca działał publicznie oraz w rozumieniu powszechnym bez powodu lub z oczywiście błahego powodu, okazując przez to rażące lekceważenie podstawowych zasad porządku prawnego. Definicja ta stworzona została w sposób przejrzysty, toteż powstrzymam się od jej omówienia.
Podsumowanie
Orzeczenie wobec nas pouczenia zależne jest od spełnienia przesłanek pozytywnych i niezaistnienia przesłanki negatywnej. Pamiętajmy jednak, że najbezpieczniej jest nie popełniać wykroczeń.
Komentarze