Prawo karne to gałąź systemu prawa, która w swej treści zawiera normy sankcjonowane oraz sankcjonujące. Mówiąc prościej to dziedzina prawa, która za określone działanie lub zaniechanie przewiduje z góry określoną sankcję. Wspomniane sankcje podzielić można na: kary, środki karne, przepadek i środki kompensacyjne. Z przyczyn celowościowych pominę omówienie pierwszej i ostatniej kategorii i skupię się na środkach karnych. Przedmiotem niniejszego artykułu będzie zakaz prowadzenia pojazdów.
Środki karne to instrumenty represyjne, które są wyrazem prewencji indywidualnej stosowanej wobec sprawców przestępstw. Są one sposobem na zapobieżenie popełnienia czynu zabronionego w trybie tzw. recydywy, czyli powrotu do przestępstwa. Jednym z nich jest zakaz prowadzenia pojazdów, którego treść uregulowana została w art. 42 KK. Paragraf 1 oraz 1a przedmiotowego artykułu traktują o możności lub obowiązku orzeczenia zakazu przez sąd. Możność orzeczenia zakazu prowadzenia pojazdu przez sąd ma miejsce
„w razie skazania osoby uczestniczącej w ruchu za przestępstwo przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji, w szczególności jeżeli z okoliczności popełnionego przestępstwa wynika, że prowadzenie pojazdu przez tę osobę zagraża bezpieczeństwu w komunikacji”.
Zwrot „z okoliczności popełnionego przestępstwa” odnosić się może do przekroczenia prędkości, które skutkowało utratą kontroli nad pojazdem, a w konsekwencji wypadkiem, lub do prowadzenia pojazdu w sposób nieroztropny, który przyczynił się do zagrożenia bezpieczeństwa w komunikacji, np. korzystając z telefonu, co skutkowało oderwaniem wzroku od drogi, a w konsekwencji potrąceniem pieszego na pasach.
Obowiązkowy zakaz prowadzenia pojazdów
Obowiązek orzeczenia przez sąd zakazu prowadzenia pojazdów ma miejsce w przypadku popełnienia przestępstw, o których mowa w art. 178b, art. 180a, a także w art. 244, jeżeli czyn sprawcy polegał na niezastosowaniu się do zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych. Aczkolwiek to nie jedyne przypadki, w których na składzie orzekającym ciąży wspomniany uprzednio obowiązek. Ma on miejsce w sytuacjach, o których traktuje art. 42 §2, §3 oraz §4.
Bieg terminu
Istotę oraz przesłanki zastosowania tego środka karnego możemy uznać za omówione. Wobec powyższego należy pochylić się nad biegiem terminu zakazu prowadzenia pojazdu. Zagadnienie to z punktu widzenia osoby, na którą został on nałożony, ma kapitalne znaczenie, zatem przejdźmy do rzeczy.
Momentem początkowym, od którego możemy liczyć bieg terminu, jest wydanie stosownego rozstrzygnięcia. To jednak nie wszystko. Pamiętać należy, że bieg terminu zakazu prowadzenia pojazdów może być zawieszony. O sytuacji tej traktuje art. 43 §2a KK, który stanowi, że:
„okres, na który orzeczono zakazy, nie biegnie w czasie odbywania kary pozbawienia wolności, chociażby orzeczonej za inne przestępstwo”.
Co to oznacza w praktyce? Jeśli zostaliśmy skazani na karę pozbawienia wolności na okres dwóch lat i orzeczono wobec nas zakaz prowadzenia pojazdów w wymiarze dwuletnim, to bieg terminu, dla którego orzeczono środek karny, rozpoczyna swój bieg z chwilą opuszczenia przez nas zakładu karnego.
W tym miejscu się zatrzymam i posłużę przykładem. Wyrok wydany w roku 2010, kara pozbawienia wolności od 2010 do 2012, a zakaz prowadzenia pojazdu od 2012 do 2014. Wielu z Was zastanawia się zapewne, o co tak naprawdę chodzi i jakim prawem zakaz ten biegnie w taki sposób. To bardzo proste. Rzecz tkwi w aspektach celowościowych. Jeśli bieg terminu zakazu zaczynałby się z chwilą pobytu w zakładzie karnym, to jego orzekanie nie miałoby żadnego sensu i nie miałoby wymiaru prewencyjnego.
Zwrot dokumentu
Co z prawem jazdy – zapytacie? Otóż skład orzekający wydający stosowne rozstrzygnięcie w sprawie orzeka o obowiązku zwrotu dokumentu. To jednak nie wszystko. Należy podkreślić, że niewypełnienie tego obowiązku powoduje skutek w postaci nierozpoczęcia biegu terminu, na który zakaz został orzeczony. Co to znaczy? Jeśli nie zwrócimy dokumentu, zakaz nie biegnie, a zatem sami strzelamy sobie w stopę, wydłużając okres, na który orzeczono środek karny.
Podsumowanie
Środki karne to dodatkowe sankcje, które przewidziane są przez prawo karne. Ich prewencyjna rola ma ogromne znaczenie dla sprawcy oraz reszty społeczeństwa. Jeśli wobec nas zakaz ten został orzeczony, to należy go bezwzględnie wykonać.
Komentarze