Według statystyk liczba osób zatrudnionych na umowę zlecenie stale rośnie. W roku 2016 było już ich ponad 1,5 mln. Wzrost ten spowodowany jest przede wszystkim pewną atrakcyjnością umowy zlecenia. Nie da się ukryć, że największą korzyść uzyskują w tym przypadku pracodawcy, którzy jeżeli mają możliwość zatrudnienia pracownika na umowę zlecenie, zwykle wykorzystują taką sposobność.

Co to jest umowa zlecenie?

Umowa zlecenie to jeden z rodzajów umów cywilnoprawnych znajdujący swoje odzwierciedlenie w kodeksie cywilnym. Wedle tej umowy przyjmujący zlecenie zobowiązuje się do dokonania określonej czynności prawnej dla dającego zlecenie. Należy pamiętać, że decydując się na pracę na podstawie umowy zlecenia, nie przysługują nam takie same prawa jak w przypadku umów określonych w kodeksie pracy – to samo tyczy się obowiązków. Mamy takie prawa i obowiązki, jakie zostaną zawarte w umowie pomiędzy nami a przedsiębiorcą lub zleceniodawcą. To wynik szeroko rozumianej swobody umów, będącej nieodzowną częścią kodeksu cywilnego.

Pamiętajmy, że zleceniobiorca zobowiązuje się do należytej staranności w swoim działaniu. Oznacza to, że nie musi wyniknąć z tego działania rezultat!

Dla kogo umowa zlecenie?

Umowa zlecenie jest formą umowy cywilnoprawnej, którą co do zasady może zawrzeć każdy. Niemniej jednak nie każdemu się to mówiąc kolokwialnie opłaca. W najlepszej sytuacji do zawarcia tego typu umowy są osoby, które są już zatrudnione na podstawie umowy o pracę, a decydując się na umowę zlecenie chcą jedynie dorobić.

Czym charakteryzuje się umowa zlecenie?

Określony czas trwania zlecenia. Zleceniobiorca i zleceniodawca mogą określić czas, w jakim umowa będzie obowiązywała.

Odpłatność lub nieodpłatność. Umowa zlecenie może być odpłatna lub nieodpłatna, warto jednak pamiętać, że nieodpłatność umowy zlecenia może wynikać tylko z woli stron! Oznacza to, że jeżeli w umowie nie jest ujęta kwestia wynagrodzenia i okoliczności zawarcia takiej umowy nie wskazują na jej nieodpłatność, za wykonaną pracę należy się wynagrodzenie.

Osobistość wykonania zlecenia. Według ogólnej zasady przyjęte przez nas zlecenie powinno być wykonane osobiście. Istnieje jednak możliwość wykonania takiego zlecenia przez inną osobę, tzw. zastępcę. Jego powołanie jest możliwe wyłącznie wtedy, gdy wynika to z umowy, zwyczaju albo kiedy przyjmujący zlecenie jest do tego zmuszony poprzez okoliczności. To jednak nie wszystko: art. 738 KC mówi wyraźnie, że w takiej sytuacji przyjmujący zlecenie zobowiązany jest niezwłocznie zawiadomić zleceniodawcę o osobie i miejscu zamieszkania swojego zastępcy. Takie zawiadomienie zmniejsza zakres odpowiedzialności zleceniobiorcy. Powoduje ono, że jest odpowiedzialny tylko za brak należytej staranności przy wyborze swojego zastępcy, a nie za to, w jaki sposób realizuje on zlecenie.

Swobodne zasady wypowiedzenia umowy. Umowę zlecenie można wypowiedzieć w dowolnym momencie po jej zawarciu. Co do zasady zarówno zleceniodawca, jak i zleceniobiorca mają prawo złożyć wypowiedzenie w stosownym dla siebie terminie i sytuacji. Wówczas wypowiedziana umowa wygasa ze skutkiem natychmiastowym. Wspomnieć należy, że jeśli zleceniodawca wypowiada umowę z ważnego powodu, to co do zasady jest zobowiązany do zwrócenia wydatków, jakie poniósł zleceniobiorca w celu wykonania zlecenia. Jeżeli zaś zleceniodawca wypowiada umowę bez ważnych powodów i w związku z tym wypowiedzeniem zleceniobiorca doznaje szkody, wówczas można mówić o odpowiedzialności odszkodowawczej.

Forma zawarcia. Ustawodawca nie uregulował w treści kodeksu cywilnego, w jaki sposób ma być sformułowana treść umowy zlecenia. Niemniej jednak odnosząc się do zasad ogólnych KC, wedle których umowa może być zawarta w formie ustnej lub pisemnej, można wywnioskować, że forma zawarcia umowy zlecenia jest dowolna.

Swobodne zasady wykonania pracy. Zleceniobiorca przyjmujący zlecenie ma dużą swobodę co do jego realizacji. Tutaj w przeciwieństwie do umowy o pracę zleceniodawca nie może ingerować w to, jak zleceniobiorca ma wykonywać zleconą mu pracę, w jakich godzinach praca ta ma być wykonywana czy też osobiście kierować wykonywaniem pracy przez zleceniobiorcę. Taki rodzaj pracy jest bez wątpienia korzystny dla zleceniobiorcy, gdyż zapewnia duży spokój i komfort działania.

Minimalna stawka godzinowa. W nowelizacji z 2017 roku wprowadzono tzw. obowiązkową stawkę godzinową. Dzięki tej stawce każdy ze zleceniodawców/przedsiębiorców zobowiązany jest do zapłaty minimalnej kwoty za godzinę na rzecz zleceniobiorcy.

Składki na ubezpieczenie: kto zapłaci ZUS? 

Osoby zatrudnione na umowę zlecenie będą obowiązkowo podlegać ubezpieczeniom emerytalnym, rentowym i zdrowotnym oraz wypadkowym, jeżeli zlecenie jest wykonywane w siedzibie firmy lub miejscu prowadzenia działalności przez zleceniodawcę, od dnia rozpoczęcia pracy.

Ubezpieczenie społeczne. Musi być obowiązkowo opłacane, jeżeli umowa zlecenie stanowi jedyny tytuł do ubezpieczenia.

Ubezpieczenie zdrowotne. Musi być obowiązkowo opłacane, jeżeli umowa zlecenie stanowi jedyny tytuł do ubezpieczenia.

Ubezpieczenie chorobowe. Może być dobrowolnie opłacone, jeżeli zleceniobiorca złoży odpowiedni wniosek.

Ubezpieczenie wypadkowe. Musi być obowiązkowo opłacane, jeżeli zlecenie jest wykonywane w siedzibie firmy lub miejscu prowadzenia działalności przez zleceniodawcę.

Umowa zlecenie może być zawierana z różnego rodzaju osobami. W zależności od tego, jakie to będą osoby, tak kształtować się będzie zależność opłaty składek na ubezpieczenia.

Umowa zlecenie jako jedyny tytuł do ubezpieczenia. W takim przypadku zleceniobiorca podlega obowiązkowo składkom na ubezpieczenie emerytalne i rentowe, dobrowolnie natomiast może opłacać składkę na ubezpieczenie chorobowe.

Umowy zlecenie jako tytuł do ubezpieczenia. W przypadku kilku umów zlecenia należy przede wszystkim porównać podstawę wymiaru składek w danym miesiącu do obowiązującej kwoty minimalnej płacy. Jest to istotnie, bowiem może dojść do sytuacji nieosiągania najniższego wynagrodzenia ze wspomnianych umów, a co za tym idzie, w sytuacji tej zleceniobiorca podlegać będzie obowiązkowo ubezpieczeniom z tychże umów. Oczywiście pamiętać trzeba o tym, że w określeniu tytułu do obowiązkowego ubezpieczenia decyduje kolejność powstania stosunków prawnych, a ponadto zaznaczyć należy, że w przypadku wielości umów zlecenia istnieje możność zmiany tytułu ubezpieczeń obowiązkowych pod warunkiem zachowania kryteriów określonych w ustawie. Podsumowując, wszystko zależy od podstawy wymiaru. Jeśli nie osiągamy najniższego wynagrodzenia, to ubezpieczenie biegnie od każdej z umów. Jeśli zaś osiągamy najniższe wynagrodzenie, decyduje kolejność powstania stosunku prawnego i wspomniana uprzednio podstawa wymiaru. Pamiętajmy jednak, że każdą sytuację należy badać ad casum.

Umowa zlecenie zawarta ze studentem. Do 26 roku życia studenci i uczniowie nie są objęci obowiązkowymi ubezpieczeniami na ZUS.

Umowa zlecenie zawarta z osobą, która pozostaje w stosunku pracy z innym pracodawcą. 1) Jeżeli osoba pozostająca w stosunku pracy z innym pracodawcą zarabia co najmniej minimalne wynagrodzenie, będzie obowiązkowo podlegała ubezpieczeniu zdrowotnemu, a dobrowolnie ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowemu. 2) Jeżeli osoba pozostająca w stosunku pracy z innym pracodawcą nie zarabia co najmniej minimalnego wynagrodzenia, będzie musiała opłacać obowiązkowo ubezpieczenie emerytalne i rentowe, a dobrowolnie może opłacać jeszcze chorobowe.

Umowa zlecenie zawarta emerytem lub rencistą. Zleceniobiorca emeryt lub rencista będzie obowiązkowo podlegał ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowemu, a dobrowolnie może opłacać ubezpieczenie chorobowe.

Ile wynosi minimalne wynagrodzenie w przypadku umowy zlecenia?

W przypadku umowy zlecenia obowiązuje tzw. minimalna stawka godzinowa. Oznacza to, że zleceniobiorca otrzymuje wynagrodzenie za każdą godzinę wykonywania zlecenia. W 2019 roku jest to nie mniej niż 14,70 zł (brutto).

Jak obliczyć wynagrodzenie z tytułu umowy zlecenia?

Aby obliczyć wynagrodzenie z tytułu umowy zlecenia, trzeba od kwoty brutto odjąć kwotę składek na tzw. ZUS (jeżeli zleceniobiorca jest nimi objęty), następnie odjąć składkę na ubezpieczenie zdrowotne i na koniec jeszcze odjąć zaliczkę na podatek dochodowy.

Komu to się opłaca? Wady i zalety

Nie da się ukryć, że najwięcej bonifikatów z umowy zlecenia czerpią zleceniodawcy/przedsiębiorcy. Niemniej jednak umowa zlecenie może przynieść korzyści także zleceniobiorcy. Oto zestawienie najważniejszych wad i zalet.

DLA ZLECENIODAWCY

+ W przypadku zleceniobiorcy będącego studentem do 26 roku życia nie ma obowiązku opłaty składek na ZUS.
+ Brak obowiązku potwierdzenia zakończenia współpracy.
+ Bardzo tani sposób zatrudnienia w porównaniu do umowy o pracę.
+ Nie jest konieczny ciągły nadzór nad pracownikiem.
+ Brak możliwości zmiany zakresu pracy na inny niżeli ten zawarty w umowie.
– Jeśli nie określono umownie czasu wypowiedzenia, oznacza to, że może być rozwiązana w każdej chwili.

DLA ZLECENIOBIORCY

+ Zleceniobiorca może sam wykonywać swoją pracę, bez nadzoru zleceniodawcy.
+ Możliwość zastępstwa przy wykonywanej pracy przez osobę trzecią.
+ W chwili kiedy umowa zlecenie zawarta jest na czas dłuższy niż miesiąc, zleceniobiorca zobowiązany jest do wypłaty wynagrodzenia w każdym przepracowanym przez zleceniobiorcę miesiącu.
+ Swoboda w zawarciu i rozwiązaniu umowy, o ile jej treść nie stanowi inaczej.
+ Brak obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia chorobowe.
– Za wyrządzoną szkodę zleceniobiorca odpowiada całym swoim majątkiem.
– Zleceniodawca może wypowiedzieć zawartą umowę w każdej chwili, powinien natomiast zwrócić zleceniobiorcy wydatki, jakie poniósł celem realizacji zlecenia.
– Zleceniobiorca może wypowiedzieć umowę zlecenie tylko w sytuacji, kiedy umówił się ze zleceniodawcą na określoną sumę pieniężną za wykonanie zlecenia.
– Brak ochrony przez przepisy zawarte w kodeksie pracy.
– Problem przy uzyskaniu kredytu czy pożyczki.
– Nie przysługuje odszkodowanie za wypadek przy pracy (brak ubezpieczenia wypadkowego).

źródła: ZUS, infor.pl, poradnik przedsiębiorcy, kodeks cywilny

autor: Dawid Popławski

Komentarze