Uwagi ogólne dotyczące skarg i wniosków zawarte zostały we wcześniejszym artykule. Mając na uwadze ważność wspomnianych instytucji, postanowiłem w niniejszym tekście dokładniej omówić instytucję skarg. Zapraszam.

Szczegółowa regulacja dotycząca skargi znajduje się w rozdziale drugim działu ósmego kodeksu postępowania administracyjnego w art. 227–240.

Przedmiot skargi

Ustawodawca kwestię tę uregulował w art. 227 KPA, który brzmi:

„Przedmiotem skargi może być w szczególności zaniedbanie lub nienależyte wykonywanie zadań przez właściwe organy albo przez ich pracowników, naruszenie praworządności lub interesów skarżących, a także przewlekłe lub biurokratyczne załatwianie spraw”.

Analizując treść przepisu, naszą uwagę przykuwają słowa „w szczególności”, które znajdują się na samym początku jednostki redakcyjnej. Analiza kontekstu użycia pozwala nam twierdzić, że przedmiot skargi nie tylko może być szerszy niż wspomniane zaniedbanie lub nienależyte wykonanie zadania, a wręcz winien taki być. Co za tym idzie, instytucja ta ma niezwykle szeroki zakres zastosowania, którego odpowiednie wykorzystanie może przynieść wymierny skutek w postaci rozpatrzenia skargi.

Organ i jego właściwość

Zanim poruszę problematykę właściwości organu, poczynię uwagę ogólną dotycząca art. 228 KPA. Traktuje on o adresacie naszej skargi, czyli organie właściwym do jej rozpatrzenia. Kolejny artykuł jest natomiast wyliczeniem właściwości określonego organu w konkretnej sprawie. Jest to korzystny legislacyjnie zabieg, bowiem odnalezienie organu właściwego jest wówczas niezwykle proste. Sprawdźcie sami:

„Jeżeli przepisy szczególne nie określają innych organów właściwych do rozpatrywania skarg, jest organem właściwym do rozpatrzenia skargi dotyczącej zadań lub działalności:

1) rady gminy, rady powiatu i sejmiku województwa – wojewoda, a w zakresie spraw finansowych – regionalna izba obrachunkowa;
2) organów wykonawczych jednostek samorządu terytorialnego oraz kierowników powiatowych służb, inspekcji, straży i innych jednostek organizacyjnych w sprawach należących do zadań zleconych z zakresu administracji rządowej – wojewoda lub organ wyższego stopnia;
3) wójta (burmistrza lub prezydenta miasta) i kierowników gminnych jednostek organizacyjnych, z wyjątkiem spraw określonych w pkt 2 – rada gminy;
4) zarządu powiatu oraz starosty, a także kierowników powiatowych służb, inspekcji, straży i innych jednostek organizacyjnych, z wyjątkiem spraw określonych w pkt 2 – rada powiatu;
5) zarządu i marszałka województwa, z wyjątkiem spraw określonych w pkt 2 – sejmik województwa;
6) wojewody w sprawach podlegających rozpatrzeniu według kodeksu – właściwy minister, a w innych sprawach – Prezes Rady Ministrów;
7) innego organu administracji rządowej, organu przedsiębiorstwa państwowego lub innej państwowej jednostki organizacyjnej – organ wyższego stopnia lub sprawujący bezpośredni nadzór;
8) ministra – Prezes Rady Ministrów;
8a) konsula – minister właściwy do spraw zagranicznych;
9) organu centralnego i jego kierownika – organ, któremu podlega”.

Jak widać, ustawodawca zagadnienie to potraktował poważnie, dając petentowi oraz organom skuteczne narzędzie. To jednak nie wszystko, ponieważ prawodawca poszedł o krok dalej i tak oto w art. 230 KPA czytamy:

„Do rozpatrzenia skargi dotyczącej zadań i działalności organizacji społecznej właściwy jest organ bezpośrednio wyższego stopnia tej organizacji, a w stosunku do organu naczelnego organizacji – Prezes Rady Ministrów lub właściwi ministrowie sprawujący nadzór nad działalnością tej organizacji”.

Niezwykle przemyślany, dobry zabieg legislacyjny.

Nie byłbym sobą, gdybym nie zapytał: co w sytuacji pomyłki, wniesienia skargi do organu niewłaściwego? Takie rzeczy się przecież zdarzają. Na tę sytuację ustawodawca także znalazł lekarstwo, nakładając na organ obowiązek przekazania pisma do organu właściwego w sprawie. O powinności tej traktuje art. 231 KPA, określający tryb oraz terminy przekazania skargi.

Przekazanie organowi niższego stopnia

Jak powszechnie wiadomo, delegacja spraw to domena organów wyższego stopnia. W przypadku załatwienia skargi możliwe jest tego rodzaju scedowanie zadania, niemniej jednak nie jest ono bezwarunkowe. Uprawnienie to zawarto w art. 232 KPA. Paragraf pierwszy wspomnianego artykułu zawiera kompetencje organu wyższego stopnia do przekazania skargi do załatwienia organowi niższego stopnia z wyłączeniem, że nie może on przekazać skargi zawierającej zarzutu dotyczącego działalności tego organu. Jest to logiczne i nie wymaga wyjaśnienia.

Kolejny paragraf zawiera uprawnienie delegacyjne przysługujące organowi wyższego stopnia. Z tą różnicą, że sprawa delegowana dotyczy pracownika organu niższego stopnia, a sprawę załatwiać ma przełożony tego pracownika, który dodatkowo zobowiązany jest do poinformowania organu wyższego stopnia o sposobie załatwienia skargi – kontrola podstawą zaufania.

Dla zapewnienia spójności należy wspomnieć o paragrafie trzecim, który jest niejako wzmocnieniem pozycji wnoszącego skargę. Traktuje on bowiem o powinności powiadomienia wnoszącego o delegacji sprawy. Jest to całkowicie zrozumiałe: wnoszący winien mieć wpływa na rozpatrywaną skargę, jest on przecież stroną.

koniec części pierwszej

Komentarze