Skarga i wniosek to słowa, która oznaczają informację. Informację, która pochodzi od petenta, osoby trzeciej lub organizacji i która jest sygnałem do zmiany sposobu działania organu. Ustawodawca mając na względzie rangę powyższych instytucji, postanowił uregulować je kompleksowo i poświęcić im odrębny dział w kodeksie postępowania administracyjnego. Czym zatem są? Czego dotyczą? Na te i inne pytania odpowiem w cyklu artykułów poświęconych przepisom ich dotyczących.

Aby móc uznać poniższy artykuł za spójny, należy rozpocząć go od uwag ogólnych dotyczących regulacji prawnej. Otóż znajduje się ona w dziale ósmym KPA i stanowi główne źródło przepisów – i to na nim oparty zostanie cykl artykułów. Dział ten składa się z sześciu rozdziałów, a jego omówienie rozpoczniemy od uwag ogólnych, które znajdują się w pierwszym z nich. Zapraszam na cykl skargi i wnioski.

Konstytucyjne prawo skargi

Ustawodawca w art. 221 § 1 KPA nawiązuje do konstytucyjnego prawa skargi uregulowanego w art. 63 Konstytucji RP i stwierdza, że postępowanie w sprawach skarg i wniosków realizowane jest na podstawie przepisów niniejszego działu. Paragraf ten zawiera także krąg podmiotów, których skarga może dotyczyć. Działanie to nie jest przypadkowe i pokazuje, jak wysoką wartość ma dla ustawodawcy skarga obywatela lub jego wniosek. Paragraf drugi wspomnianego artykułu jest niejako kontynuacją pierwszego. Poszerza on bowiem krąg podmiotów, do których możemy wnieść skargę lub wniosek. Co ciekawe, pisma te wnieść możemy nie tylko w imieniu własnym – możemy to zrobić także w interesie społecznym lub na rzecz osoby trzeciej, po uzyskaniu jej zgody.

Treść, nie nazwa

Kolejnym przejawem ważności przedmiotowych instytucji jest art. 222 KPA, który brzmi:

„O tym, czy pismo jest skargą albo wnioskiem, decyduje treść pisma, a nie jego forma zewnętrzna”.

To niezwykle ważny przepis. Ustawodawca mając na uwadze wspomnianą wagę instytucji oraz nieograniczanie obywateli w ich uprawnieniu, postanowił złagodzić rygory formalne pism i nie wiązać ich treści z formą zewnętrzną. Jest to szczególnie cenne z uwagi na fakt nieposiadania wykształcenia prawniczego przez większość obywateli.

Odpowiedzialna właściwość

Informacja to jedno, a jej odpowiednie zaadresowanie to drugie. Ustawodawca w art. 223 § 1 KPA określa właściwość organów do rozpatrywania oraz realizowania skarg i wniosków.

„Organy państwowe, organy samorządu terytorialnego i inne organy samorządowe oraz organy organizacji społecznych – rozpatrują oraz załatwiają skargi i wnioski w ramach swojej właściwości”.

To jednak nie wszystko, bowiem właściwość to jedno, a odpowiedzialność drugie. W § 2 wspomnianego artykułu znajdujemy odpowiedzialność, czyli normę, która zawiera następujące postanowienie:

„Pracownik organu państwowego, pracownik samorządowy oraz organu organizacji społecznej, winny niewłaściwego i nieterminowego załatwiania skarg i wniosków, podlega odpowiedzialności porządkowej lub dyscyplinarnej albo innej odpowiedzialności przewidzianej w przepisach prawa”.

Jak widać, ustawodawca niezwykle poważnie traktuje działania organów administracji publicznej, toteż najmniejsze zaniedbanie leżące po stronie organu musi być ukarane.

Przeciwdziałanie hamowaniu skarg

Na wstępie napisane zostało, że skarga to informacja. Jak powszechnie jednak wiadomo, skarga to także sygnał, że dzieje się źle, a jeśli ktoś chce o tym powiedzieć, może spodziewać się kłopotów. Takiemu myśleniu sprzeciwia się ustawodawca, który w art. 225 § 1 KPA zawiera coś w rodzaju klauzuli generalnej o następującej treści:

„Nikt nie może być narażony na jakikolwiek uszczerbek lub zarzut z powodu złożenia skargi lub wniosku albo z powodu dostarczenia materiału do publikacji o znamionach skargi lub wniosku, jeżeli działał w granicach prawem dozwolonych”.

Cóż to znaczy w praktyce? Jeśli mówicie, co jest źle, i działacie zgodnie z prawem, nie możecie z tego powodu cierpieć. Co więcej, ustawodawca idzie o krok dalej i w § 2 nakłada na organy następujący obowiązek:

„Organy państwowe, organy jednostek samorządu terytorialnego i inne organy samorządowe oraz organy organizacji społecznych są obowiązane przeciwdziałać hamowaniu krytyki i innym działaniom ograniczającym prawo do składania skarg i wniosków lub dostarczania informacji – do publikacji – o znamionach skargi lub wniosku”.

Zatem jeżeli działacie zgodnie z prawem, nie bójcie się nieprzyjemności. One po prostu nie mogą Was spotkać.

Komentarze